Trump azledilecek mi? İnce hesaplar…

ABDde Başkan Donald Trumpın görevinin resmen bitmesine sayılı günler kala yaşanan Capitol Baskını, devir teslim sürecinin görevden azil sürecine dönüşmesine neden oldu. Demokratlar, Trumpın koltuğu 20 Ocakta normal yollarla seçilmiş başkan Joe Bidena bırakmasını değil, 4 yıllık iktidarının sonunda Trumpın görevden azledilerek Beyaz Sarayı terk etmesini istiyor.
Bu yönde başlayan tartışmalar ABD Temsilciler Meclisine taşınırken bazı Cumhuriyetçi üyelerin de yaşanan son skandalın ışığında Trumpın azli yönünde oy kullanacaklarını açıklamıştı. TSİ yeni günün ilk saatlerinde yapılan oylamada beklenen oldu ve ABD Temsilciler Meclisi, ikinci kez Donald Trumpın azledilmesi yönünde karara vardı.
HER ŞEY BİTTİ Mİ?
Peki bu karar ne anlama geliyor? Trump için her şey bitti mi? Hayır. Temsilciler Meclisi kararını verdi ve topu Senatoya attı. Senatoda üçte ikilik çoğunluğun sağlanması halinde Donald Trump görevden resmen azledilecek. Bunun için en az 17 Cumhuriyetçi senatörün bu yönde oy vermesi gerekiyor. 100 sandalye bulunan Senatoda üçte iki çoğunluk için 67 oy gerekiyor. Şu anda Senatoda Demokratların 50 (2si Demokratlar lehine bağımsız üyeler olmakla birlikte), Cumhuriyetçilerin de 50 sandalyesi bulunuyor. Ancak Georgiadaki seçimleri kazanan Raphael Warnock ve Jon Ossoffun yemin etmesiyle durum 50-50 olacak. Senatoya başkanlık eden ABD Başkan Yardımcısı, sadece oyların eşit olduğu durumlarda oy kullanıyor.
Üçte iki gerekmiyor muydu sorusunu sorduğunuzu düşünüyorum. Tam da bu noktada yeni bir hesap daha devreye giriyor
BİR BAŞKA HESAP VE EMSAL KARAR
Georgiadaki seçimleri Raphael Warnock ve Jon Ossoff kazandı ancak seçimin resmiyet kazanması için son gün 22 Ocak. 20 Ocaktan önce Warnock ve Ossoff yemin edebilirse Senatoda sandalye sayısı 50-50 olarak eşitleniyor. Burada belirleyici oy Başkan Yardımcısının oluyor. 20 Ocaktan önce Mike Pencein oyuyla durum 51-50ye gelebilir, 20 Ocaktan sonra ise Kamala Harrisin oyuyla
Bu neden önemli? Zira, 20 Ocaktan sonra sıradan bir vatandaş olacak olan Trumpın Senatoda yargılanmasının mümkün olmayacağı yönünde bir görüş de var. Normal bir ABD vatandaşının Senatoda yargılanamayacağı söylenirken tek bir emsal bizleri 1876ya götürüyor. Dönemin Savaş Bakanı William Belknap azlinden hemen önce istifa ederek yargılanmaktan kaçınmaya çalışmış ancak Senato, yine de Belknapı yargılamıştı. Hatta Senato, bunu kararı 3te 2 çoğunlukla değil, 50+1 ile almıştı.
Haliyle; Warnock ve Ossoffun Senatoya girmesi ve Kamala Harrisin resmen başkan yardımcısı olmasıyla 50+1 durumuna Demokratlar geçmiş olacak. Bu durumda Trumpın konuyu Yüksek Mahkemeye taşıması ancak Yüksek Mahkemenin davayı görme yetkisini Kongreye yani Senatoya vermesi bekleniyor.
SENATO BU KEZ AZİL KARARI VERİR Mİ?
New York Timesın haberine göre 20 Cumhuriyetçi senatör, Trump aleyhine oy kullanmaya hazırlanıyor ancak azil kararı halinde yargı sürecinin ne zaman başlayacağı henüz net değil. Senatonun 2024 yılında Trumpın yeniden başkanlığa aday olmasını engellemek için yargı sürecini devreye sokacağı düşünülüyor.
Mecliste oturum devam ederken, Senato kanadından önemli bir haber geldi. Senato Çoğunluk Lideri Cumhuriyetçi Mitch McConnellin Senato Azınlık Lideri Demokrat Chuck Schumer ile yaptığı telefon görüşmesinde, Senatonun önceden planlanan tarih olan 19 Ocak’ta toplanacağı belirtildi. Senatonun yeniden toplanmayı Trumpın azledilmesini görüşmek için erken bir tarihe çekmeyeceği ifade edildi.
Ancak kulislerden gelen diğer haberlere göre McConnell (partisini de bu skandaldan aklamak adına) her koşulda azil kararının çıkması ve Trumpın yargılanıp suçlu bulunması gerektiği görüşünde. Yukarıdaki hesapla birlikte iki durum ortaya çıkıyor: Ya McConnellın ön ayak olmasıyla dosyada Trumpın adının önünde başkan sıfatı yer alacak ve üçte iki çoğunluk gerekecek. Ya da konu devir teslimden sonra görüşülüp eski başkan sıfatıyla Trump, özel bir kararla, o günden sonra Demokratların çoğunluğu aldığı Senatonun önüne gelecek ve bu kez 50+1 yeterli olacak.
NEDEN İKİNCİ KEZ AZİL KARARI?
ABD Temsilciler Meclisi, ikinci kez Donald Trumpın azledilmesi yönünde karara vardı ifadesini açmak gerekiyor. Trumpın, Ukraynada Joe Bidenın oğlu Hunter Bidena yönelik soruşturma açılması için ABDnin Ukraynaya vereceği askeri yardımı koz olarak kullandığını öne süren ve bunun görevi kötüye kullanmak anlamına geldiğini belirten Demokratlar, Aralık 2019da Trumpın azledilmesini talep etmişti.
Görevini kötüye kullanmak ve Kongrenin işleyişini engellemek suçlamalarıyla başlayan azil sürecinde Temsilciler Meclisi, 197ye 230 ve 198e 229 oyla Trumpın azledilmesi teklifini kabul etmişti. Ancak Senato, o dönemde Trumpı aklamıştı.
Yapılan ilk oylamada 48 Senatör, Trumpın görevini kötüye kullandığı gerekçesiyle suçlu bulunması yönünde oy kullanırken, 52 Senatör buna karşı çıkmıştı. Trumpın Kongrenin çalışmasına engel olduğu suçlamasıyla ilgili yapılan oylama ise, 47ye karşı 53 oy ile Başkan lehine sonuçlanmıştı.
TARİHE GEÇECEK!
ABD Temsilciler Meclisi daha önce ABDnin 7. Başkanı Andrew Johnsonı 1868de, 42. Başkan Bill Clintonı ise 1998de azletmiş ancak üçte iki çoğunluğun gerektiği Senato, bu isimleri aklamıştı. 37. Başkan Richard Nixon ise azil süreciyle karşı karşıya kalacağını bildiğinden 1974te görevinden istifa etmişti. Trump, Temsilciler Meclisinin ikinci kez azil kararı ilk başkan oldu. Senato da Trump aleyhine karar alırsa, her sözü, her eylemi, her adımı ile tarihe geçen bir başkanlık süreci yaşayan Donald Trump, resmen görevden alınarak da bir ilke imza atmış olacak.
TRUMP BU KEZ NE İLE SUÇLANIYOR?
Demokratlar, Trump’ı, geçen hafta yaptığı konuşmayla destekçilerini ABD Kongresi’ne saldırmaya teşvik etmekle suçluyor. Trump’ın azli konusunda hazırlanan tasarı, adli suçlamalar değil, siyasi suçlamalar içeriyor. Esas olarak hükümete karşı isyana teşvik suçlamasını içeren azil tasarısında ana başlıklar şöyle sıralanıyor:

Başkanlık seçimi sonuçlarında yolsuzluk yapıldığına dair yanlış iddialarda bulunmak ve seçim sonuçlarının tanınmaması çağrısı yapmak.
Beyaz Saray yakınlarında toplanmış kalabalığa seslenerek onların yasa dışı eyleme geçmesini teşvik etmek.
Trumpın kışkırttığı kalabalığın bazı üyelerinin yasa dışı bir şekilde Kongreyi basması; bir güvenlik görevlisinin ölümüne yol açacak şekilde şiddete ve yıkıcı eylemlere başvurması.
Trumpın, başkanlık seçimlerinin tescilini engellemeye yönelik önceki çabalarının devamı niteliğinde adımlar atması.
ABDnin ve hükümet kurumlarının güvenliğini büyük tehlikeye atması, demokratik sistemin bütünlüğünü tehdit etmesi, iktidarın barışçıl bir şekilde devredilmesinin önüne geçmeye çalışması.

Temsilciler Meclisinde oturumun sürdüğü sırada bir yazılı açıklama yayınlayan Donald Trump, şiddet içeren eylemlere karşı olduğunu savunurken Benim savunduğum bu değil. Amerika’nın savunduğu şey de bu değil. Sinirlerin yumuşaması ve gerginliğin sakinleşmesi için tüm Amerikalılara sesleniyorum dedi.
ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi ise oturumda Başkan, isyancıları oldukları gibi, özgürlük düşmanı olarak değil, iktidara tutunma hedefi için halkın iradesini engelleme hedefi için, neredeyse iki buçuk asırlık demokrasimizin ateşli ve kanlı bir çatışmada sona ermesi hedefi için korkunç bir araç olarak gördü ifadelerini kullandı.
Eski ABD Başkan Yardımcısı Dick Cheney’nin kızı olan ve şu an Temsilciler Meclisindeki üçüncü en kıdemli Cumhuriyetçi olan Liz Cheney de azil sürecine destek verdiğini Daha önce hiçbir ABD başkanı, anayasaya bu kadar ihanet etmemişti sözleriyle sert bir şekilde belirtti.
ABD TEMSİLCİLER MECLİSİ
ABD Kongresinin iki yasama organından biri olan ve toplam sandalye sayısı 435 olan Temsilciler Meclisi, her iki yılda bir yapılan seçimlerle yenilenir. Temsilciler Meclisinin üyeleri federal halkı temsil ederler. Her eyaletten seçilen üyelerin sayısı o eyaletin nüfusuna bağlıdır. Her 10 yılda bir yapılan nüfus sayımına göre eyaletlerin Temsilciler Meclisine yolladıkları üye sayısı değişebilmektedir. Örneğin 1990da 31 sandalyeye sahip olan New York eyaletinin şu anki sandalye sayısı 27.
2020deki seçiminde Demokratlar 222 sandalye elde ederken, Cumhuriyetçiler 211 sandalyenin sahibi oldu. New York 22. bölgede sonucun henüz belirlenememesi ve Los Angelestan Meclise girmeye hak kazanan Luke Letlowun 29 Aralık 2020de, yemin edemeden yaşamını yitirmesi nedeniyle iki sandalye şimdilik boşta kaldı.
ABD SENATOSU
Temsiciler Meclisinin üst meclisi olan ABD Senatosu, ABDnin 50 eyaletinin her birinden seçilen 2 senatör ile toplamda 100 senatörden oluşur. Senatonun üçte biri, iki yılda bir yapılan seçimlerle yenilenir. Her senatörün bir sonraki seçime kadar olan görev süresi 6 yıldır. Dönem süresinde kısıtlama olmayan Senatoda böylece deneyimli kişilerin görev yapmasının önü açılır.
Başkanlık tarafından Yüksek Mahkeme, alt federal mahkemeler ve yürütme organındaki kilit pozisyonlara atanan kişiler göreve başlamadan önce Senatonun onayını almalıdır. Senato, ABD Başkanı tarafından müzakere edilen uluslararası anlaşmaları onaylar veya veto eder. Başkana veya Yüksek Mahkeme üyelerine karşı açılan suç davalarında duruşmayı Senato yönetir ve jüri gibi hareket eder.
Geniş yetki alanına sahip Senato; bakanların, eğer seçilmiş başkan yardımcısı herhangi bir nedenle görevden ayrılırsa yerine atanan başkan yardımcısının, FED Başkanının ve üyelerinin, yüksek mahkeme üyelerinin, federal hakimlerin, diğer federal yürütme görevlilerinin, tümamirallerin, elçilerin ve diğer federal üniformalı görevlilerin atamasını da oylar.
KAYNAKLAR: ABD Temsilciler Meclisi (house.gov), ABD Dışişleri Bakanlığı (state.gov), Vox, New York Times, BBC
aip2(‘pageStructure’, {“pageType”:”other”,”pageCategory”:”sozcu”,”pageIdentifier”:””}, ‘https://www.sozcu.com.tr/tools/sitemaps/x/feed_category_news.php’);var aip2_pageCategory = “sozcu”;